Temel Finans Terimlerini Anlamak | 2025
Finans, para yönetimi, yatırımlar, riskler ve kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasıyla ilgilidir. Finansal okuryazarlık, bir kişinin bu terimleri ve kavramları anlaması, kişisel finansal kararlar alırken daha bilinçli olmasını sağlar. Peki, temel finans terimlerini anlamak gündelik yaşantımızı nasıl etkiliyor?
Parafiks Ücretsiz Finansçım…
İçerik Başlıkları
Bütçe
Bir bütçe, gelir ve giderlerinizi planlayarak ne kadar harcayacağınızı ve tasarruf yapacağınızı gösteren bir finansal plandır. Bütçeleme, finansal hedeflerinize ulaşmak için atılacak ilk adımdır.

Farz edelim ki, bir öğrenci her ay 5000 TL gelir elde ediyor. Kira, gıda, ulaşım ve diğer masraflar için 4000 TL harcama yapmayı planlıyor. Kalan 1000 TL’yi ise tasarruf etmek amacıyla birikim hesabına yatıracak. Bu öğrenci bir bütçe oluşturarak finansal durumunu yönetmektedir.
Gelir
Gelir, bir kişinin veya kurumun belirli bir süre içinde elde ettiği para miktarını ifade eder. Gelir, maaş, iş kazançları, yatırım gelirleri gibi çeşitli kaynaklardan elde edilebilir.
Merve, bir şirkette yazılım geliştirici olarak çalışıyor ve her ay 22.104 TL maaş alıyor. Bu 22.104 TL, Merve’nin geliridir. Ayrıca, Merve’nin kiraya verdiği evinden elde ettiği kira geliri de gelirine eklenebilir.
En İyi Pasif Gelir Kaynakları | 2025
Gider
Gider, bir kişinin ya da kurumun belirli bir dönemde yaptığı harcamaları ifade eder. Giderler, sabit giderler (örneğin, kira, faturalar) ve değişken giderler (örneğin, alışveriş, eğlence) olarak ikiye ayrılabilir.
Merve’nin giderleri arasında her ay ödemesi gereken kira 10000 TL, elektrik faturası 800 TL ve yemek için yaptığı harcama 4000 TL bulunmaktadır. Bu giderlerin toplamı 14800 TL eder.
Tasarruf
Tasarruf, gelirin bir kısmının harcanmak yerine biriktirilmesidir. Tasarruf, gelecekteki ihtiyaçlar veya yatırım fırsatları için önemli bir kaynaktır.
Merve, her ay gelirinin %10’unu yani 22.104 TL’yi tasarruf etmeye karar verir. Bu şekilde, 6 ayda 13.262 TL birikim yapar. Merve, bu tasarrufu acil durumlar için kullanmayı planlamaktadır.
Yatırım
Yatırım, mevcut parasal kaynağınızı, gelecekte değer kazanacağına inandığınız bir varlığa yönlendirme işlemidir. Yatırım, genellikle gelir elde etmek veya varlık değerini artırmak amacıyla yapılır.

Merve, tasarruf ettiği 13.262 TL’yi bir hisse senedi alarak yatırıma dönüştürür. Hisse senedinin değeri artarsa, Merve başlangıçtaki yatırımının karşılığını elde edebilir.
Faiz
Faiz, borç veren kişiye, borç alan kişi tarafından ödeme yapılan ek bir ücrettir. Faiz oranı, borçlanan paranın ne kadar maliyetle geri ödeneceğini belirler.
Merve, bir ev almak için bankadan 1.000.000 TL kredi çeker. Banka, krediye %10 faiz uygulayarak Merve’ye geri ödemesi gereken miktarı artırır. Merve, bu krediyi yıllık olarak ödeyecek ve her yıl banka faiz alacaktır.
Kredi
Kredi, bir kişi ya da kurumun, bir finansal kuruluştan belirli bir miktarda borç almasıdır. Kredi, belirli bir faiz oranı ile geri ödenmesi gereken bir finansal yükümlülüktür.
Merve, yeni bir araba almak için bankadan 500.000 TL kredi alır. Bu kredi, bankaya belirli bir süre içinde faizle geri ödenmek üzere alınmıştır.
Borç
Borç, bir kişinin veya kurumun başkalarına olan mali yükümlülüğüdür. Kredi gibi borçlar, genellikle belirli bir faizle geri ödenir.
Merve, araba kredisi çektiği için bankaya 500.000 TL borçlanmıştır. Bu borç, belirli bir takvimde ve faizle geri ödenecektir.
Risk ve Getiri
Risk, bir yatırımın değer kaybetme olasılığıdır. Getiri, yapılan yatırımdan elde edilen kazancı ifade eder. Yüksek riskli yatırımlar genellikle daha yüksek getiri vaat eder, ancak değer kaybetme olasılığı da yüksektir.
Düşük ve Yüksek Riskli Yatırım Hesaplama | 2025
Merve, hisse senedi yatırımını yaparken, hisse senedinin değeri artarsa büyük bir getiri elde edebilir. Ancak, aynı hisse senedinin değeri düşerse, Merve yatırımında kayıp yaşayabilir. Yüksek riskli yatırımda yüksek getiri potansiyeli olduğu gibi, kayıp riski de vardır.
Likidite
Likidite, bir varlığın değer kaybetmeden kısa sürede nakde dönüştürülebilme kapasitesidir. Yüksek likiditeye sahip varlıklar, çabuk ve kolay bir şekilde nakde dönüştürülebilir.
Merve, 10.000 TL değerinde bir hisse senedi aldı. Bu hisse senedi, borsada işlem gören bir varlık olduğu için yüksek likiditeye sahiptir. Merve, hisse senedini satmak istediğinde, hızla nakde çevirebilir.
Portföy
Portföy, bir yatırımcının sahip olduğu tüm yatırım araçlarının bir araya getirilmiş halidir. Portföy çeşitlendirilerek risk azaltılabilir ve getiri artırılabilir.

Merve, hisse senetlerine yatırım yapmanın yanında, altın ve tahviller gibi farklı yatırım araçlarına da yatırım yapar. Bu sayede, portföyü çeşitlenmiş olur ve bir yatırımın değer kaybetmesi durumunda diğer yatırımları bu kaybı telafi edebilir.
Borsa
Borsa, hisse senetleri, tahviller, emtialar ve çeşitli finansal enstrümanların organize bir şekilde alınıp satıldığı bir piyasadır. Borsa, yatırımcıların şirketlerin hisse senetlerine yatırım yapmalarına olanak tanır.
Merve, borsada işlem gören Parafiks şirketinin hisselerini almak ister. Hisse senedinin fiyatı yükseldikçe, Merve’nin yaptığı yatırım değer kazanır. Ancak borsa, volatilite gösterebilir ve fiyatlar hızla değişebilir.
Enflasyon
Enflasyon, ekonomide genel fiyat seviyelerinin artması ve bunun sonucunda paranın alım gücünün azalmasıdır. Yüksek enflasyon, tasarruf yapan kişiler için olumsuz olabilir.
Merve’nin 10.000 TL’si bir yıl önceyle aynı şekilde değerliyken, yüksek enflasyon nedeniyle bir yıl sonra aynı miktar para, daha az mal ve hizmet alabilecektir. Bu durumda, enflasyon nedeniyle Merve’nin parası değer kaybeder.
Sonuç: Finansal Okuryazarlık ve Temel Finans Terimlerini Anlamak
Finansal okuryazarlık, kişisel finans yönetiminin temelini oluşturur ve doğru finansal kararlar alabilmek için gereklidir. Temel finans terimlerini öğrenmek, yalnızca tasarruflarınızı yönetmekle kalmaz, aynı zamanda yatırımlarınızı çeşitlendirebilir, borç yönetiminizi iyileştirebilir ve gelecekteki finansal hedeflerinize daha kolay ulaşmanızı sağlar.
Bütçe oluşturmak, tasarruf etmek, yatırım yapmak ve risk yönetimi gibi temel finans kavramları, finansal başarıyı elde etmenin anahtarlarıdır. Bu terimler hakkında bilgi sahibi olmak, finansal krizlerle başa çıkmanıza, daha sağlıklı bir mali yaşam sürmenize ve ekonomik zorluklarla mücadele etmenize yardımcı olacaktır.
Unutmayın, finansal okuryazarlık, yalnızca bireysel bir beceri değil, toplumların ekonomik gücünü de artıran bir faktördür. Bu yüzden finansal terimleri öğrenmek, hem kişisel hem de toplumsal kalkınma için önemlidir.